De Arbequina van Penélope

Deze milde olijfolie, met de geur en smaak van rijpe groenten met een vleugje banaan, is meer zoet dan bitter. Door de smaak van groene kruiden heeft zij toch ook een tikje pittigheid. Met een nasmaak van tomaat, amandelen en vijg is het een heel plezierige olijfolie voor sauzen en is goed te combineren met gekookte, gebakken of gegrilde vis. Een lichte salade met wat bittere smaken fleuren ook op met deze olijfolie. Maar ook bij verschillende kazen en rood vlees is deze olijfolie een aanrader.

'Een olijfgaard is als liefde: er zijn dagen met regen en zonneschijn, dagen van voldoening en teleurstelling en zonder inspanning verdwijnt het als sneeuw voor de zon'

Mensen die olijven telen vind ik bijzonder. Mensen die olijfolie produceren omdat ze de wereld een betere plek willen maken, zijn voor mij nog een beetje meer bijzonder.

Penélope Garcia Cruz is zo’n vrouw. Alleen haar naam lijkt al uit een film te komen.

Er is lef en vastberadenheid voor nodig om een comfortabele baan op te geven en je passie te volgen. Penélope deed precies dat. Na 35 jaar in de zakenwereld trok ze deur achter haar dicht en kocht enkele olijfboomgaarden in Aragon, Noordoost-Spanje. En daarmee ging ze terug naar haar landbouwwortels. Het was niet makkelijk. Ze moest de plek waar ze was opgegroeid Andalusië, Zuid-Spanje, achter zich laten, zonder te weten of ze zou aarden op haar nieuwe plek. Maar nu leeft ze haar droom en staat aan het roer van Oleazara, de olijfoliegaard die ze samen met haar twee dochters en een vriend runt.


Een olijfgaard is als de liefde
Als ik Penelope ontmoet, zie ik gelijk dat ik te maken heb met een vastberaden vrouw. En al snel blijkt dat uit hoe ze praat over het produceren van gezonde, smakelijke olijfolieproducten die ze alleen wil leveren door middel van biologische, duurzame en verantwoorde landbouw. En als ze zegt dat olijfolie van de eerste, koude persing (Extra Vierge) een vitale rol speelt in het verbeteren van de gezondheid van mensen én de planeet, realiseer ik me dat Penélope Garcia Cruz geen gewone olijfolieproducent is.

Penélope gelooft dat de olijfgaard is als de liefde: er zijn dagen van inspanning, dagen van regen, dagen van zon, dagen van verwenning en verzorging, dagen van illusie en teleurstelling, dagen waarop je huilt en dagen waarop je trilt van geluk.

Met drie olijfoliegaarden op verschillende locaties in Aragon zijn haar dagen lang en soms zelfs zwaar, maar als ze dan de olijfolie in de flessen ziet stromen weet ze waarom ze het allemaal doet.

Als ik Penelope bezoek, merk ik dat het echt een stuk frisser is dan in het zuiden waar ik net vandaan kom. Het klimaat in Aragon is veel kouder dan in de rest van Spanje, vertelt Penelope, en daardoor rijpen de olijven veel later. Dit betekent dat de oogst doorgaat tot in december. Ze hopen altijd dat ze voor de Kerst klaar zijn.

Snelheid is van het grootste belang
Oleazara beschikt over een eigen molen (of pers), en dat is een groot voordeel. Penélope kan zo haar olijven oogsten wanneer zij denkt dat de olijven klaar zijn voor verwerking. En misschien nog wel belangrijker: zo kan er niet worden getreuzeld! De olijven gaan direct na de pluk de molen in. Omdat de kwaliteit van de olijfolie sterk afhangt van het moment van pluk tot persen (hoe sneller hoe beter zou je kunnen zeggen), voelt Penelope prijst zich gelukkig met het hebben van deze eigen pers.



"De olijven mogen niet te groen of te rijp zijn als we de superieure kwaliteiten van extra olijfolie van eerste persing willen verkrijgen", legt Penelope uit.

Het begint bij de bodem
Al wandelend over een van haar gaarden vertelt Penelope me dat olijfbomen een gezonde bodem nodig hebben met wortels die diep in de ondergrond kunnen doordringen. Volgens Penelope betekent een gezonde ondergrond dat je goed moet letten op de structuur, de textuur, de vochtigheid en de mate van beluchting. Het houdt ook dat er voldoende ruimte tussen de bomen moet zijn zodat de wortels voldoende kunnen groeien. Bij Oleazara hebben de wortels een natuurlijke bedekking van bloemen en gras, en als dat te hoog wordt, zijn er een paar hongerige schapen die het onkruid prachtig opruimen..

Voor Penélope, die het milieu echt wil beschermen, is het gebruik van schapen als grasmaaiers een ecologische benadering. Het betekent geen onkruidverdelgers voor haar grond, maar in plaats daarvan gezonde schapenmest om haar grond te bemesten.

Drie olijfgaarden in Aragon
Penélope's meest uitgebreide plantage beslaat een oppervlakte van 150 hectare en is voornamelijk gewijd aan biologische landbouw. De olijven worden 's morgens vroeg geplukt en onmiddellijk verwerkt in de eigen molen van Oleaganza. De tweede gaard is middelgroot en derde is de kleinste. We zijn op weg naar deze gaard al Penelope uit het niets met een twinkeling in haar ogen zegt: Deze derde gaard is bijzonder. Ze vereist veel speciale zorg en veel verwennerij. Natuurlijk wil ik daar meer over weten.

Terwijl we tussen 300 en 600 jaar oude bomen lopen vertelt Penelope:
"De plantage is ongeveer 20 hectare groot, maar de olijfolie is de meest hoogwaardige van allemaal; de nuances zijn buitengewoon. We besteden er de meeste aandacht aan. De wortels zijn zeer fragiel. Het is net als met oude mensen, die hebben ook wat meer zorg nodig. En dat doen we graag.”

Het is duidelijk dat het Penelope hier niet gaat om ‘geld op de plank’, maar dat olijfolie echt in haar DNA zit. Ik ben benieuwd waar dat vandaan komt. Als ik het haar vraag, verschijnt er een grote glimlach op haar gezicht: "Het begint allemaal bij mijn opa van mijn moeders kant. Hij wilde een nieuw leven opbouwen in de VS en emigreerde naar Detroit. Maar voordat hij vertrok, naaide zijn moeder (mijn overgrootmoeder dus) een zakje met 12 olijven in de voering van zijn jas, zo zou altijd de geur van Córdoba bij zich dragen, de stad waar mijn hele familie is geboren. Toen mijn grootvader terugkeerde naar Spanje, trouwde hij met mijn grootmoeder en vertelde hij zijn kleindochters dit verhaal, dat ik erg mooi vond."

Ze heeft gelijk; het verhaal gaat over liefde, olijven en traditie, over onbetaalbare verhalen. Dit alles maakt me vrolijk.

En die liefde voor traditie en olijfolie gaf Penélope weer door aan haar dochters. Penélope gaf haar dochters al van kleins af aan elke dag een lepeltje extra vierge olijfolie om hun botten te versterken. Grappig om te zien dat deze vrouwen nu ook betrokken zijn bij de productie en verkoop van hun eigen olijfolie.

Natuurlijk ben ik benieuwd wat Penelope gelukkig maakt: als ik me voorstel hoe allemaal mensen thuis aan tafel verhalen met elkaar delen en dat ik daar met mijn olijfolie bij ben.

En dan wordt Penelope opeens wat onrustig, merk ik. Het is oogsttijd en ze moet aan het werk, besef ik. Dankbaar voor de tijd die ik met haar mocht doorbrengen, stel ik nog een laatste vraag. Ik ben benieuwd naar haar visie op de toekomst.

Penélope wordt weer serieus als ik haar vraag naar haar visie op de toekomst.
"We hebben een betere levenskwaliteit en een betere wereld nodig voor de toekomstige generaties. Het is de enige manier," zegt ze plechtig.
En dat vergt zorg en toewijding.

En terwijl Penélope weer aan de slag gaat, kijk ik van een afstand naar haar en schrijf dit verhaal. Als er iemand is die met zorg en toewijding aan het werk is, dan is dat wel Penelope Garcia Cruz.

Olivia.

---